“s Avonds lig ik languit op de bank met mijn benen omhoog. Ik kijk een grappige Japanse Netflix serie. Frido ligt zoals altijd slapend in zijn mand naast mij.
Ik zie op mijn telefoon dat ik een bericht heb ontvangen:
De volgende dag roep ik 5 Minuten voordat de afspraak begint Frido bij me en doe zijn riem aan zijn halsband. Samen lopen we naar buiten, zodat de honden elkaar buiten kunnen ontmoeten. Op het moment dat ik buiten kom, zie ik een enorme hond met een vriendelijk gezicht en heel veel haar. Een soort van GVR, maar dan in hondenvorm. De honden ontmoeten elkaar, begroeten elkaar, ruiken en kwispelen. Voor mij het teken dat we allemaal naar binnen kunnen gaan.
Als we binnen zijn gekomen gaat Frido, mijn hond al snel liggen. Bommel gaat heel hard hijgen, hij vindt het best spannend om zomaar op een nieuwe plek te zijn. Elke paar seconden vraagt hij aandacht van het meisje, door zijn poot op haar benen te leggen of door helemaal tegen haar aan te gaan hangen met zijn grote lijf. Zij moet lachen om zijn gedrag.
Ik vertel haar wat ik zie
Voor Bommel is dit een nieuwe plek en situatie. Dat vindt hij spannend. Hij laat uitingen van stress en angst zien. We ontdekken al pratend dat Bommel hetzelfde gedrag laat zien als zij de week daarvoor. Dat het gewoon best spannend is, als je ergens voor het eerst komt. En dat iedereen dan reageert op zijn eigen manier en een houding vindt om de spanningen te verduren in die momenten. Vorige week vond zij de eerste ontmoeting ook spannend en blokkeerde in haar hoofd. Ze kon toen uitspreken dat haar hoofd propvol zat. Daarna hing ze onderuit in de kussens.
Uitingen van het lichaam bij stress
Wat is stress?
Stress is de emotionele reactie die optreedt wanneer iemand zich probeert aan te passen aan veranderingen die het leven verstoren of dreigen te verstoren en die een persoon dwingen zich aan te passen. (Psychologie, M. Brysbaerts, Academia Press 2014). Ons lichaam uit stress op verschillende manieren. De reacties vanuit ons brein zijn vaak onbewust en automatisch. Je kunt deze reacties zien als een alarm- of waarschuwingssysteem. De taak van het autonome zenuwstelsel is om ervoor te zorgen dat we overleven op momenten van gevaar en opbloeien in tijden van veiligheid.
Het oudste deel van ons brein is de hersenstam
In de hersenstam vind je onze instincten. De hersenstam is supersnel en is ingesteld op overleven. Het brein is voortdurend aan het checken of er gevaar is. Het reageert vanuit het instinct en handelt automatisch.
Gewoontes die we ons zelf aanleren zitten ook opgeslagen in dit deel van je brein. Samen met het limbisch systeem worden deze twee delen van de hersenen ook wel “het oude brein” genoemd. Het woord “oud” refereert aan het eerder ontstaan in de evolutionaire geschiedenis. De structuren in het limbisch systeem zijn betrokken bij emotie, motivatie, genot en emotioneel geheugen. Dit systeem is verantwoordelijk voor onze gevoelsmatige reacties op prikkels en indrukken van buitenaf.
Je brein grijpt in
Dit oude brein werkt dus als een alarmsysteem. Het alarmsysteem is onmiddellijk actief bij dreigend gevaar en is gericht op zelfbescherming. Het reageert bij gevaar:
- Je lichaam maakt adrenaline, noradrenaline en cortisol aan
- De emoties die daarbij horen zijn niet prettig, denk aan agressie, afkeer, angst of bv. machteloosheid
- Je reageert hierop met een van de stressreacties die je vast wel kent: vechten, vluchten, verstijven (bv. boos worden, geïrriteerd, weglopen, huilen, klagen of niks meer doen)
Vechten of vluchten
Tijdens de modus “vechten of vluchten” kan ons lichaam een aantal veranderingen ondergaan:
- Er ontstaat een tunnelvisie, je blik vernauwt zich en is gericht op het gevaar
- Je kunt niet meer helder nadenken
- Er is een verhoogde bloedtoevoer naar je spieren en een verhoogde prikkelbaarheid (om snel te kunnen reageren)
- Al je zintuigen worden scherper afgesteld en er wordt adrenaline aangemaakt waardoor de bloedsuikerspiegel toeneemt. Dit zorgt voor extra energie op cellulair niveau
- Functies in ons lichaam als herstel, groei en spijsvertering worden tijdelijk stilgezet
Pas als we het gevoel hebben gevangen te zitten, verstijven we en raken geïmmobiliseerd. Dit is een toestand van verlaagd bewustzijn om dat moment te kunnen overleven.
Nabijheid zoeken
Nabijheid zoeken en je verbinden met anderen helpt om spanningen te verlichten. Deze reactie is erop gericht om steun te zoeken bij soortgenoten. Door je goed aan te passen, vergroot je namelijk je levenskansen.
Bewust zijn van stress
Als wij ons bewust worden van stress, is ons alarmsysteem (van vechten, vluchten, verstijven) allang geheel onbewust in werking gezet. Via ons bewustzijn, het merken dat je stress hebt en dan iets gaan doen, kun je invloed uitoefenen op je spanningen. Zo kun je je weer gaat ontspannen. En nabijheid zoeken helpt om weer te kunnen gaan ontspannen.
Je kunt ook een ademhalingsoefening doen, of even gaan lopen, springen, of bv. een denkspelletje doen als Sudoka. Door iets te doen zal je merken dat je lichaam weer tot rust komt, de stressstofjes die je lichaam aanmaakte worden zodoende verbruikt. Dan kan het lichaam weer ontspannen. De komende weken ben ik benieuwd hoe Bommel en haar baasje stap voor stap gaan ervaren en gaan voelen hoe het is om in de praktijk te zijn en te gaan ontspannen. Want deze GVR is natuurlijk elke week welkom in mijn praktijk. En Frido? Frido vindt het best, hij gaat lekker liggen en slaapt zijn volgende slaapje.
